Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π Δήμου Κέας - ΣΧΟΛΙΑ Κ.ΚΛΟΥΤΣΙΝΙΩΤΗ

ΟΥΡΑΝΙΑ ΚΛΟΥΤΣΙΝΙΩΤΗ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ –ΠΟΛΕΟΔΟΜΟΣ
ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ 23, 106 71 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ. 210 36 00 711 – 714, FAX 210 36 29 338
E-MAIL: rania_kl@hol.gr

Αθήνα, 26 Ιανουαρίου 2008

Θέμα: Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π Δήμου Κέας – Β1 Στάδιο
Σχετ.: Τεύχος και συνοδευτικοί χάρτες της Μελέτης, η οποία εκπονείται για λογαριασμό του Δήμου

ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ και ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΤΗ Β1 ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π ΚΕΑΣ

Πρόταση για δημιουργία ζωνών προστασίας στο νησί.
Η γενική κατεύθυνση η οποία οφείλει να τηρείται απαρέγκλιτα κατά τον σχεδιασμό του όποιου χωρικού συστήματος (από κτίριο κατοικίας και διαμόρφωση κοινοχρήστων χώρων έως και χωροταξική οργάνωση) αναφέρεται άμεσα στις δυνατότητες που παρέχονται διαμέσου του (του σχεδιασμού), ώστε να ελέγχεται με ευχέρεια η εφαρμογή των όποιων ρυθμίσεων προβλέπει.

Στην περίπτωση της χωρικής ενότητας ενός μικρού νησιού πρέπει αφ ’ενός να είναι περιορισμένος ο αριθμός των προβλεπόμενων διαφοροποιημένων ζωνών και να διατάσσονται αρμονικά στο χώρο και αφ’ ετέρου τα μεταξύ τους όρια να είναι εύκολα διακριτά (κορυφογραμμές, ρέματα, λεκάνες απορροής, κλπ.). Αυτό είχε επισημανθεί και είχε γίνει αποδεκτό από τα Δημοτικά Συμβούλια της περιόδου ‘Μελέτη Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου’ - ήδη πέραν της δεκαπενταετίας!!!- και είχαμε κάνει ενέργειες προς στην Αρχαιολογική Υπηρεσία να καταργήσει τις δήθεν διαφοροποιήσεις στους όρους δόμησης των ζωνών Β, διότι κανείς δεν μπορεί να ελέγξει τα αποτελέσματά τους.

Νομίζω ότι το αποτέλεσμα που επιτυγχάνεται καθημερινά με τη δόμηση στις ζώνες Β (ο καθένας χτίζει ό,τι θέλει καθ’ υπέρβαση των επιτρεπομένων) αιτιολογεί με το παραπάνω τις από τότε ανησυχίες μας.

Στην πρόταση της συγκεκριμένης Μελέτης (βλ. Σχέδιο Χρήσεων Γης και Προστασίας Περιβάλλοντος) παρατηρείται μια υπερβολικά έντονη κινητικότητα, με διαδοχικές, συνεχείς και αναιτιολόγητες εναλλαγές ζωνών, οι οποίες έχουν χαραχθεί με ένα πολύπλοκο σύστημα ορίων στο εσωτερικό κάθε επιμέρους μικρότερης χωρικής ενότητας. Πέρα από το γεγονός ότι οι προβλεπόμενες ρυθμίσεις για κάθε μια από αυτές δεν διαφοροποιούνται σημαντικά και άρα το σύστημα ‘patchwork’ (για παράδειγμα οι προτεινόμενες ζώνες 3 και 4, που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό της έκτασης του νησιού) δεν προσφέρει λύσεις, ενώ αντιθέτως η διαρκής εναλλαγή των ζωνών του αποπνέει ανησυχία, αντί να δημιουργεί το αίσθημα της απλότητας και της ηρεμίας, που εξασφαλίζουν οι επεξεργασμένες προτάσεις.

Θα έβλεπα μια νέα επεξεργασία, απλουστευμένη στη βάση του Δομικού Σχεδίου Χωρικής Οργάνωσης Δήμου Κέας της ίδιας Μελέτης. Σημειώνω πάντως πως δεν προκύπτει από πουθενά με ποιόν τρόπο από αυτό το υπεραπλουστευμένο -είναι αλήθεια- δομικό σχέδιο οδηγούμαστε στην σχεδιαστική επιλογή ζωνών μα την τεχνική του ‘patchwork’.

Περιοχές προς ένταξη σε Σχέδιο Πόλης
Κατά τη γνώμη μου οι επεκτάσεις των δύο παραδοσιακών οικισμών (Λιμάνι και Βουρκάρι) είναι αναιτιολόγητα εκτεταμένες. Σημειώνω ότι οι επεκτάσεις των οικισμών, που ως γνωστόν αποτελούν δαπανηρή λύση για το κοινωνικό σύνολο, υποτίθεται ότι γίνονται για να καλύψουν τις ανάγκες πρώτης κατοικίας του μόνιμου πληθυσμού. Εκ των μεγεθών που είμαι σε θέση να γνωρίζω αρμοδίως, η Ελλάδα την επόμενη 20ετία δεν πρόκειται να υπεδιπλασιάσει τον μόνιμο πληθυσμό της, και φυσικά ούτε η Κέα να τον υπερδεκαπλασιάσει.

Η παραθεριστική κατοικία στην Κέα δημιουργείται από σχετικά εύπορα οικονομικά στρώματα και αναπτύσσεται με τους όρους της εκτός σχεδίου δόμησης, απολύτως άναρχα. Εδώ θα πρέπει να δοθεί το κύριο βάρος της Μελέτης, δηλαδή στη διατύπωση όρων και περιορισμών για την εκτός σχεδίου δόμηση, τόσο στις εκτεταμένες ζώνες που έχουν ήδη δομηθεί, όσο και στις επίσης εκτεταμένες που έχουν ήδη ‘νομίμως’ κατατμηθεί στα 4,0 στρ. (πριν την 31.12.2003), μάλιστα με δεδομένο ότι ο δραστικός περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, ο οποίος προβλέπεται ακόμη και στο Εθνικό Χωροταξικό, δεν αναμένεται να θίξει την αρτιότητα και την κατάτμηση των 4,0 στρ., που σήμερα είναι νόμιμες. Υπενθυμίζω ο Μελετητής[1] του Προγράμματος ENVIREG Κέας – Κύθνου – Σερίφου – Σίφνου Ηλίας Μπεριάτος, το 1992 (15 χρόνια πριν!!!, πολύ πριν τον χαμό από την ανεξέλεγκτη δόμηση δηλαδή), είχε προτείνει γενικευμένη αρτιότητα 16,0 στρ., θέση την οποία ασφαλώς δεν εισηγούμαι, αλλά τη θέτω υπόψη σας, ως ενδεικτικό μέγεθος.

Υφιστάμενοι οικισμοί για τους οποίους προτείνεται ο καθορισμός ορίων
Πέραν των τριών οικισμών (Ιουλίδα, Κορησία, Βουρκάρι), από την συγκεκριμένη Μελέτη αναγνωρίζονται ως δυναμικοί οι οικισμοί Κούνδουρος, Ποίσες και Οτζιάς, για τους οποίους -για διάφορους λόγους, επίσης μη κατανοητούς[2], εάν εξαιρεθεί ο Οτζιάς, ο οποίος συγκροτεί εκ των πραγμάτων εκτεταμένη οικιστική περιοχή- δεν προτείνεται ο καθορισμός ορίων.

Η πραγματικότητα έχει ως εξής:
· Το Βουρκάρι είναι αποκλειστικά οικισμός παραθεριστικής κατοικίας –αφού τους χειμωνιάτικους μήνες δεν κατοικεί κανείς εκεί και φυσικά δεν χρήζει επεκτάσεων. Αντιθέτως, ο υφιστάμενος παραδοσιακός οικισμός έχει ανάγκη από περιφερειακή ζώνη απόλυτης προστασίας, ώστε να μην συνεχίζει να καταστρέφεται με αυτόν τον τρόπο.
· Ο Κούνδουρος και ο Οτζιάς δεν είναι παρά παραλιακοί οικισμοί παραθεριστικής κατοικίας και αυτοί κενοί κατοίκων τον χειμώνα (από Νοέμβριο έως Μάρτιο, πλήρως, μετά τα Σαββατοκύριακα από Απρίλιο έως Ιούνιο και από Σεπτέμβριο έως Οκτώβριο, για τους ίδιους λόγους όπως παραπάνω).
· Μένουν ο δυναμικός παραγωγικός παραλιακός οικισμός Ποίσες και ο δυναμικός παραγωγικός οικισμός της Κάτω Μεριάς στο εσωτερικό του νησιού, που συγκροτεί ένα δίκτυο με τις μικρές συγκεντρώσεις Αστρά, Ελληνικά και Χαβουνά. Για τους δύο αυτούς οικισμούς Ποίσες και Κάτω Μεριά -εάν η Μελέτη του ΣΧΟΟΑΠ διαθέτει ίχνος αναπτυξιακής διάστασης- θα πρέπει να διατυπωθούν ολοκληρωμένες προτάσεις.

Άλλοι οικισμοί δεν υπάρχουν στο νησί[3] και οποιαδήποτε απόπειρα οριοθέτησης έχει μοναδικό στόχο την κατάτμηση οικοπέδων σε έκταση μικρότερη των 4,0 στρ., πράγμα που απαγορεύεται πλέον και από την Ευρωπαϊκή και την Ελληνική νομοθεσία, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται πλέον ‘να δημιουργούνται χειρότερες συνθήκες για την εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, από αυτές που είναι σήμερα εν ισχύ’.

Τέλος, επισημαίνω ότι, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, ‘ο καθορισμός των ορίων και των όρων και περιορισμών δόμησης … σε οικισμούς που βρίσκονται σε περιοχές οι οποίες προστατεύονται κατά τα άρθρα 18 και 19 του 1650/86 ή βάσει διεθνών συνθηκών γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα, κατόπιν προτάσεως του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ’ (άρθρο 3, παρ.1 του Ν. 2442/1994), και αφορά σε όλους τους οικισμούς –τους πραγματικούς και τους φανταστικούς- που βρίσκονται εντός του περιγράμματος του Δικτύου ΦΥΣΗ 2000.




[1] Στη συνέχεια Γενικός Γραμματέας ΥΠΕΧΩΔΕ επί ΠΑΣΟΚ, μετά Γενικός Γραμματέας Δασών του Υπουργείου Γεωργίας, επί ΠΑΣΟΚ επίσης, μετά Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και νυν Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών
[2] Η αναφορά στις προστατευόμενες από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ζώνες δεν συγκροτεί επιχείρημα, διότι τα περιγράμματα των ‘υφισταμένων δυναμικών οικισμών’ μπορεί να καθοριστούν εκτός
[3] αποδεικνύεται εύκολα με τις αεροφωτογραφίες και με στοιχεία για τους μόνιμους κατοίκους